Gość (37.30.*.*)
Prawa kardynalne to zestaw fundamentalnych zasad, które zostały wprowadzone w Rzeczypospolitej Obojga Narodów w latach 1767–1768. Ich celem było utrwalenie i ochrona ustroju politycznego oraz przywilejów szlacheckich, które były podstawą funkcjonowania państwa w tamtym okresie. Były one wynikiem obrad Sejmu Repninowskiego, zwanego tak od nazwiska rosyjskiego ambasadora Nikołaja Repnina, który odegrał kluczową rolę w ich ustanowieniu.
Główne postanowienia praw kardynalnych obejmowały:
Liberum veto – Zasada ta pozwalała każdemu posłowi na sejmie na zerwanie obrad i unieważnienie wszystkich podjętych decyzji, jeśli uznał, że są one sprzeczne z jego interesem lub interesem jego elektoratu.
Wolna elekcja – Utrzymanie zasady, że król Polski wybierany jest przez szlachtę na drodze elekcji viritim, czyli przez wszystkich uprawnionych do głosowania szlachciców.
Unia polsko-litewska – Zachowanie unii między Koroną Królestwa Polskiego a Wielkim Księstwem Litewskim, co było fundamentem istnienia Rzeczypospolitej Obojga Narodów.
Przywileje szlacheckie – Ochrona szerokich przywilejów szlacheckich, takich jak nietykalność osobista i majątkowa oraz prawo do posiadania ziemi.
Dominacja katolicyzmu – Utrzymanie katolicyzmu jako dominującej religii w państwie, przy jednoczesnym zapewnieniu pewnych praw innym wyznaniom.
Prawa kardynalne były w rzeczywistości narzędziem w rękach Rosji, która dzięki nim mogła utrzymać wpływy w Polsce, kontrolując jej wewnętrzne sprawy. Były one częścią większej strategii mającej na celu utrzymanie Rzeczypospolitej w stanie politycznej słabości i zależności od sąsiednich mocarstw.
Konsekwencje wprowadzenia praw kardynalnych miały dalekosiężny wpływ na losy Polski, ponieważ utrzymywały system polityczny, który uniemożliwiał skuteczne reformy i wzmocnienie państwa, co ostatecznie przyczyniło się do jego upadku i rozbiorów pod koniec XVIII wieku.