To jest świetne pytanie, które dotyka sedna podziału władzy i kompetencji w Unii Europejskiej oraz specyfiki prawa lokalnego! Obowiązek odśnieżania chodników budzi wiele kontrowersji, ale odpowiedź na to, dlaczego Unia Europejska go nie zniosła, jest głęboko osadzona w jej fundamentach prawnych.

Oto szczegółowe wyjaśnienie, dlaczego Bruksela nie zajmuje się odśnieżaniem przed Twoim domem.

Dlaczego Unia Europejska nie zajmuje się odśnieżaniem?

Klucz do zrozumienia tej kwestii leży w fundamentalnej zasadzie funkcjonowania Unii Europejskiej: zasadzie przyznania kompetencji i zasadzie pomocniczości (subsydiarności).

1. Zasada Przyznania Kompetencji: UE działa tylko tam, gdzie może

Unia Europejska nie jest superpaństwem, które może regulować każdą sferę życia w państwach członkowskich. Działa ona wyłącznie w granicach kompetencji, które zostały jej wyraźnie przyznane przez państwa członkowskie w Traktatach (np. Traktacie o funkcjonowaniu Unii Europejskiej - TFUE) .

Kwestie takie jak:

• Lokalny porządek publiczny,
• Utrzymanie czystości w gminach,
• Zarządzanie lokalnymi drogami i chodnikami,

...nie należą do wyłącznych ani nawet dzielonych kompetencji Unii Europejskiej. Kompetencje te pozostają w gestii państw członkowskich, które najczęściej delegują je na poziom regionalny lub lokalny (gminy, samorządy) .

W skrócie: UE nie może zakazać obowiązku odśnieżania, ponieważ nie ma do tego uprawnień prawnych. Musiałaby najpierw uzyskać te kompetencje od wszystkich państw członkowskich, co w przypadku tak lokalnej sprawy jest praktycznie niemożliwe i nieuzasadnione.

2. Zasada Pomocniczości: Decyzje jak najbliżej obywatela

Nawet w obszarach, w których UE ma pewne kompetencje (tzw. kompetencje dzielone), obowiązuje zasada pomocniczości . Mówi ona, że Unia powinna podejmować działania tylko wtedy i tylko w takim zakresie, w jakim cele zamierzonego działania nie mogą być osiągnięte w sposób wystarczający przez państwa członkowskie na poziomie krajowym, regionalnym lub lokalnym .

Utrzymanie chodników w czystości i bezpieczeństwie jest typowym zadaniem, które można najskuteczniej i najefektywniej realizować na poziomie lokalnym (gminy, właściciele nieruchomości) . To władze lokalne najlepiej wiedzą, jakie są warunki klimatyczne, gęstość zabudowy i potrzeby mieszkańców na danym terenie. Wprowadzenie jednej, uniwersalnej regulacji na poziomie UE byłoby niepraktyczne i sprzeczne z tą zasadą.

A co z niesprawiedliwością między domami a blokami?

To jest druga, bardzo ważna część Twojego pytania. Masz rację, że na pierwszy rzut oka obowiązek ten wydaje się niesprawiedliwy, ponieważ dotyka bezpośrednio właścicieli domów jednorodzinnych, podczas gdy mieszkańcy bloków często nie widzą łopaty.

Jednak polskie prawo (Ustawa o utrzymaniu czystości i porządku w gminach) reguluje to w sposób, który formalnie obejmuje wszystkie nieruchomości .

Kto faktycznie odśnieża w różnych typach budynków?

1. Domy jedno- i kilkumieszkaniowe: Obowiązek spoczywa bezpośrednio na właścicielu lub użytkowniku nieruchomości (np. najemcy, jeśli tak stanowi umowa) . Właściciel musi uprzątnąć chodnik przylegający bezpośrednio do jego posesji.
2. Budynki wielorodzinne (bloki, kamienice): Obowiązek odśnieżania chodnika przylegającego do bloku spoczywa na zarządcy nieruchomości, czyli zazwyczaj na spółdzielni mieszkaniowej lub wspólnocie mieszkaniowej .

Gdzie jest różnica?

Różnica jest w sposobie realizacji obowiązku, a nie w jego istnieniu:

• Właściciel domu jednorodzinnego musi wziąć łopatę do ręki osobiście lub zlecić to firmie, ponosząc bezpośredni koszt i odpowiedzialność.
• Wspólnota/Spółdzielnia Mieszkaniowa (w imieniu mieszkańców bloku) najczęściej zleca odśnieżanie wyspecjalizowanej firmie . Koszt tej usługi jest następnie wliczany do opłat eksploatacyjnych ponoszonych przez wszystkich mieszkańców (właścicieli lokali) .

Zatem, choć mieszkaniec bloku nie musi osobiście odśnieżać, to ponosi koszty utrzymania chodnika w czystości (poprzez opłaty na rzecz wspólnoty/spółdzielni), a odpowiedzialność prawna za zaniedbanie spoczywa na zarządcy, który jest zatrudniony i opłacany przez mieszkańców.

Ciekawostka: Kiedy nie musisz odśnieżać?

W Polsce istnieją dwa główne wyjątki od obowiązku odśnieżania chodnika przylegającego do nieruchomości :

1. Pas zieleni: Jeśli między granicą Twojej posesji (np. ogrodzeniem) a chodnikiem znajduje się pas zieleni, rów melioracyjny lub inna przeszkoda, obowiązek odśnieżania przechodzi na gminę (zarządcę drogi) .
2. Płatne parkowanie: Jeśli gmina dopuściła na chodniku płatne parkowanie samochodów, obowiązek odśnieżania również spoczywa na zarządcy drogi .

Podsumowując, Unia Europejska nie zakazała tego obowiązku, ponieważ jest to sprawa z zakresu lokalnego porządku publicznego i utrzymania czystości, która leży w kompetencjach państw członkowskich i władz lokalnych, zgodnie z zasadą pomocniczości. A różnica w odczuciu niesprawiedliwości wynika z podziału obowiązków: właściciel domu działa sam, a mieszkańcy bloków płacą za usługę realizowaną przez zarządcę.