Gość (37.30.*.*)
Białe karły to fascynujące obiekty astronomiczne, które stanowią końcowy etap ewolucji dla większości gwiazd w naszej galaktyce, w tym dla naszego Słońca. Gdy gwiazda o masie mniejszej niż około 8-10 mas Słońca wyczerpie swoje paliwo jądrowe, przechodzi przez fazę czerwonego olbrzyma, a następnie odrzuca swoje zewnętrzne warstwy, tworząc mgławicę planetarną. Pozostaje po niej gorące jądro, które staje się białym karłem.
Biały karzeł to bardzo gęsty obiekt, zbudowany głównie z węgla i tlenu, chociaż niektóre mogą zawierać znaczące ilości helu. Jego masa jest porównywalna z masą Słońca, ale jego rozmiar jest podobny do rozmiaru Ziemi, co czyni go jednym z najgęstszych znanych obiektów we Wszechświecie, zaraz po gwiazdach neutronowych i czarnych dziurach.
W przeciwieństwie do gwiazd ciągu głównego, w białych karłach nie zachodzą reakcje termojądrowe, które przekształcają wodór w hel. Zamiast tego, biały karzeł świeci dzięki energii cieplnej zgromadzonej w jego wnętrzu. To ciepło jest pozostałością po wcześniejszych fazach życia gwiazdy. Z czasem biały karzeł stopniowo stygnie i traci energię, co prowadzi do jego powolnego ochładzania i ciemnienia.
Białe karły są stabilne dzięki ciśnieniu zdegenerowanego gazu elektronowego. To zjawisko kwantowe oznacza, że elektrony w białym karle są tak ściśnięte, że tworzą rodzaj "gazowej" struktury, która przeciwdziała dalszemu zapadaniu się obiektu pod wpływem własnej grawitacji. To właśnie ciśnienie zdegenerowanego gazu elektronowego utrzymuje biały karzeł w równowadze.
Granica Chandrasekhara: Maksymalna masa białego karła wynosi około 1,4 masy Słońca. Jeśli masa białego karła przekroczy tę wartość, nie może on pozostać stabilny i może dojść do eksplozji supernowej typu Ia, co jest jednym z głównych źródeł żelaza we Wszechświecie.
Ochładzanie i ewolucja: Z biegiem miliardów lat biały karzeł będzie się ochładzał, stając się czarnym karłem. Jednakże czas potrzebny na osiągnięcie tego stanu jest dłuższy niż obecny wiek Wszechświata, więc nie zaobserwowano jeszcze żadnego czarnego karła.
Zjawisko krystalizacji: W miarę stygnięcia, materia w białym karle zaczyna krystalizować, co jest zjawiskiem podobnym do zamarzania wody, ale w znacznie wyższych temperaturach.
Białe karły są nie tylko interesującymi obiektami same w sobie, ale także odgrywają kluczową rolę w zrozumieniu ewolucji gwiazd i chemii galaktyk. Ich badanie dostarcza cennych informacji o przeszłości i przyszłości Wszechświata.