Szwedzki „Duch Bałtyku” – co warto wiedzieć o okrętach podwodnych A26 Blekinge dla polskiej „Orki”

Wybór okrętów podwodnych typu A26 (klasa Blekinge) szwedzkiego koncernu Saab w ramach polskiego programu „Orka” to jedna z najważniejszych decyzji modernizacyjnych polskiej Marynarki Wojennej ostatnich lat. Stawiamy na jednostki nowej generacji, projektowane z myślą o specyfice Morza Bałtyckiego. Co sprawia, że szwedzki „Duch Bałtyku” ma szansę stać się kluczowym elementem polskiego systemu obronnego?

Okręt skrojony na miarę Bałtyku

Okręty typu A26 to jednostki diesel-elektryczne nowej generacji, które Szwedzi projektowali z myślą o trudnym i płytkim akwenie Morza Bałtyckiego. Ten region, charakteryzujący się zróżnicowanym zasoleniem i warstwami termicznymi, jest prawdziwym „koszmarem” dla sonarów, co czyni go idealnym środowiskiem dla skrytych operacji podwodnych .

Właśnie dlatego kluczową cechą A26 jest jego ekstremalna skrytość, osiągnięta dzięki zaawansowanemu pakietowi rozwiązań określanemu jako GHOST (Genuine HOlistic STealth). System ten minimalizuje sygnatury akustyczne, magnetyczne i elektryczne okrętu, co sprawia, że jest on niezwykle trudny do wykrycia .

Napęd AIP – tygodnie w zanurzeniu

Sercem zdolności operacyjnych A26 jest zintegrowany z napędem diesel-elektrycznym system Napędu Niezależnego od Powietrza (AIP), oparty na silnikach Stirlinga (Kockums Stirling AIP) . Technologia ta, w której Szwedzi są światowymi pionierami, pozwala okrętom na operowanie w całkowitym zanurzeniu przez długie tygodnie – niektóre źródła podają, że może to być nawet ponad 30 dni .

Dzięki wykorzystaniu ciekłego tlenu i oleju napędowego w obiegu zamkniętym, silnik Stirlinga generuje energię elektryczną przy minimalnym poziomie hałasu i wibracji, co jest kluczowe dla zachowania skrytości . Jest to przewaga, która pozwala okrętowi na długotrwałe misje rozpoznawcze i patrolowe bez konieczności wynurzania się w celu zaczerpnięcia powietrza.

Multi-Mission Portal: Okno na operacje specjalne

Najbardziej unikalnym elementem konstrukcyjnym, który wyróżnia A26 spośród większości współczesnych okrętów podwodnych, jest Multi-Mission Portal (MMP) .

Ten specjalny, cylindryczny moduł, umieszczony w dziobowej części kadłuba, pełni funkcję podwodnego doku zadaniowego. Jego możliwości są szerokie i obejmują:

• Wypuszczanie i odzyskiwanie Bezzałogowych Pojazdów Podwodnych (UUV) .
• Prowadzenie operacji specjalnych, w tym desantowanie i odbieranie jednostek specjalnych oraz pojazdów dla nurków (SDV) .
• Możliwość szybkiego dostosowania przedziału do innych zadań, np. poprzez umieszczenie dodatkowych aparatów torpedowych .

Ta modułowość czyni A26 potężną platformą do działań typu seabed warfare (wojny na dnie morskim), umożliwiając skrytą ochronę krytycznej infrastruktury podwodnej, takiej jak gazociągi czy kable energetyczne . Okręt jest również zdolny do osiadania na dnie, co dodatkowo zwiększa jego możliwości ukrycia .

Uzbrojenie i zdolności ofensywne

A26 to nie tylko platforma rozpoznawcza, ale także pełnoprawna jednostka bojowa. W podstawowej konfiguracji okręt ma być wyposażony w cztery stałe wyrzutnie torped kalibru 533 mm oraz wyrzutnie lżejszych torped 400 mm . Podstawowym uzbrojeniem ciężkim jest szwedzka torpeda Torped 62 .

Kluczowym wymogiem polskiego programu „Orka” była jednak możliwość integracji pocisków manewrujących dalekiego zasięgu (np. Tomahawk) . To właśnie ta zdolność, pozwalająca na strategiczne odstraszanie i rażenie celów lądowych z ukrycia, stanowi o prawdziwej wartości bojowej A26 dla polskiej Marynarki Wojennej .

Kontekst programu „Orka” i wyzwania

Polska zdecydowała się na zakup trzech okrętów typu A26 . Wybór Szwecji został ogłoszony jako jedyna oferta, która spełniła wszystkie oczekiwania operacyjne polskiej Marynarki Wojennej, szczególnie w zakresie zdolności do działań na Bałtyku .

Decyzja ta wiąże się również z szeroką współpracą przemysłową, która ma przynieść korzyści dla polskiego przemysłu stoczniowego, w tym transfer kompetencji do serwisowania okrętów .

Terminy i rozwiązanie pomostowe

Wicepremier i szef MON Władysław Kosiniak-Kamysz zapowiedział, że pierwszy okręt A26 ma trafić do Polski około 2030 roku .

Warto jednak wiedzieć, że program A26 jest wciąż w fazie realizacji – pierwszy okręt dla Szwecji (HSwMS Blekinge) ma wejść do służby dopiero około 2031 roku, a sam program notuje wieloletnie opóźnienia . Ambitny termin dostawy dla Polski budzi kontrowersje w środowisku ekspertów, którzy wskazują, że może to oznaczać konieczność przekazania Polsce jednostki budowanej pierwotnie dla szwedzkiej marynarki .

Aby uniknąć luki w zdolnościach, zanim nowe jednostki trafią do służby, Polska ma otrzymać tzw. rozwiązanie pomostowe (gap filler) – nowoczesny okręt szkoleniowy typu A19 (Gotland) lub podobny, który ma trafić do służby już w 2027 roku, umożliwiając polskim załogom rozpoczęcie szkolenia na szwedzkiej technologii .

Podsumowując, okręty A26 Blekinge to zaawansowane technologicznie jednostki, które dzięki napędowi AIP, systemom stealth i unikalnemu Multi-Mission Portal są idealnie przystosowane do skrytych operacji na Bałtyku i mają potencjał, by stać się jednym z najskrytszych okrętów konwencjonalnych w Europie . Ich wprowadzenie do służby, choć obarczone ryzykiem opóźnień, ma szansę zdefiniować nową erę polskiej Marynarki Wojennej.