Określenie „chłopiec/chłopczyk w majtkach” nie jest klasycznym, utrwalonym frazeologizmem o jednym, powszechnie znanym znaczeniu symbolicznym. Jest to raczej opisowe wyrażenie, którego sens zmienia się w zależności od kontekstu. Najczęściej odnosi się ono do małego dziecka i jego naturalnego etapu rozwoju, ale może być również używane w sensie przenośnym, jako pejoratywne określenie osoby niedojrzałej lub niepoważnej.

Poniżej przedstawiamy szczegółową analizę, kogo dotyczy to określenie i dlaczego jest używane w języku polskim.

Kogo dotyczy określenie „chłopiec/chłopczyk w majtkach”?

Wyrażenie to dotyczy przede wszystkim dwóch grup osób, w zależności od tego, czy jest używane w sensie dosłownym, czy symbolicznym (przenośnym).

1. Dosłowne znaczenie: Małe dzieci w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym

W najczęstszym, dosłownym rozumieniu, „chłopiec/chłopczyk w majtkach” odnosi się do bardzo młodego dziecka płci męskiej, które:

• Jest w trakcie poznawania swojego ciała: W tym wieku dzieci często dotykają swoich genitaliów, nawet publicznie, co jest naturalnym elementem rozwoju i autoeksploracji. W tym kontekście, fraza ta opisuje dziecko, które może wkładać rękę do majtek lub wiercić się na krzesełku.
• Jest w sytuacji intymnej lub pół-intymnej: Może to być opis dziecka bawiącego się w domu, przebierającego się, kąpiącego się lub przebywającego na plaży/basenie w samych kąpielówkach (które są formą majtek).
• Jest po prostu ubrane w bieliznę: W kontekście domowym, zwłaszcza latem, jest to po prostu opis ubioru.

2. Przenośne znaczenie: Osoba niedojrzała, niepoważna lub niekompetentna

W języku publicznym, zwłaszcza w dyskursie politycznym lub społecznym, fraza ta (lub jej wariant, np. „chłopcy w krótkich majtkach”) może być używana jako pejoratywne, obraźliwe określenie dorosłego mężczyzny, charakteryzującego się:

• Niedojrzałością i brakiem powagi: Osoba taka jest postrzegana jako niezdolna do podejmowania poważnych decyzji, niepoważna w swoich działaniach lub zachowująca się jak dziecko.
• Niekompetencją lub naiwnością: Sugeruje się, że mężczyzna nie dorósł do swojej roli (np. politycznej, zawodowej) i jest łatwy do manipulowania.
• Młodzieńczym, niepoważnym podejściem do życia: Użycie słowa „chłopiec” i odniesienie do bielizny ma na celu zdyskredytowanie osoby poprzez zasugerowanie, że mentalnie wciąż tkwi w wieku dziecięcym.

Dlaczego tak się o nich mówi? Analiza pochodzenia i kontekstu

Powody używania tego określenia są ściśle związane z symboliką dzieciństwa, intymności i braku odpowiedzialności.

Symbolika dziecięcej intymności i niewinności

W kontekście dosłownym, bielizna (majtki) jest symbolem intymności i prywatności. Użycie tego słowa w odniesieniu do dziecka małego jest naturalne, ale w przypadku dorosłego staje się narzędziem krytyki.

• Prywatność i publiczna ekspozycja: Dziecko w majtkach jest w pewnym sensie „obnażone” lub w stanie, w którym nie powinno być w przestrzeni publicznej. Przeniesienie tego obrazu na dorosłego ma na celu ukazanie jego nieprzystosowania do poważnej roli społecznej – jest jak dziecko, które nie zna zasad, gdzie kończy się prywatność, a zaczyna odpowiedzialność publiczna.
• Brak kontroli i spontaniczność: Małe dzieci, odkrywające swoje ciało, często robią to bez skrępowania, co jest naturalne. Określenie „chłopiec w majtkach” może zatem sugerować, że dana osoba działa impulsywnie, bez namysłu i nie kontroluje swoich odruchów, tak jak małe dziecko.

Kontekst krytyki politycznej i społecznej

W wariancie „chłopcy w krótkich majtkach” (często spotykanym w publicystyce) chodzi o stworzenie obrazu wizualnego, który natychmiast wywołuje skojarzenia z:

1. Niedojrzałością: Krótkie majtki (lub kąpielówki) to ubiór kojarzący się z wakacjami, beztroską i dzieciństwem. Użycie tego terminu wobec polityków czy biznesmenów ma na celu zasugerowanie, że są oni niepoważni, a ich działania są wynikiem młodzieńczego, a nie dojrzałego osądu.
2. Podatnością na wpływy: W środowisku politycznym takie określenie może sugerować, że osoby te są „pętakami” – mało znaczącymi figurami, które są łatwo sterowane przez innych (np. „anty-polskie środowiska” lub „układ postkomunistyczny”), a ich rola nie powinna być absolutyzowana.

Podsumowując, fraza „chłopiec/chłopczyk w majtkach” jest elastycznym określeniem. W codziennym języku jest to po prostu opis małego dziecka. W kontekście krytycznym, zwłaszcza w dyskursie publicznym, staje się metaforą niedojrzałości, braku kompetencji i niepoważnego podejścia do poważnych spraw, mającą na celu zdyskredytowanie opisywanej osoby.