Choć nazwa „Telewizja Wolna Europa” (TWE) brzmi jak naturalna ewolucja legendarnego Radia Wolna Europa (RWE), w rzeczywistości nigdy nie powstała ona jako historyczny, długofalowy projekt o zasięgu i znaczeniu porównywalnym do swojego radiowego odpowiednika w okresie zimnej wojny.

Kluczowe powody, dla których amerykańskie ośrodki wpływu zdecydowały się na radio, a nie na telewizję, były ściśle związane z technologią, logistyką, kosztami oraz specyfiką propagandy i cenzury w krajach bloku wschodniego.

Technologiczne i logistyczne bariery zimnej wojny

Najważniejszą przeszkodą, która zadecydowała o wyborze radia jako głównego medium, była ogromna różnica w technicznej wykonalności i zasięgu obu technologii w latach 50. i 60. XX wieku.

1. Zasięg i emisja sygnału

Radio Wolna Europa nadawało na falach krótkich (KF), które mają unikalną zdolność do odbijania się od jonosfery i docierania na bardzo duże odległości, pokonując tym samym Żelazną Kurtynę. Wystarczyło kilka potężnych nadajników zlokalizowanych w Europie Zachodniej (np. w Monachium, skąd nadawała Rozgłośnia Polska RWE), by pokryć sygnałem cały blok wschodni.

W przypadku telewizji (w standardach analogowych, które obowiązywały w tamtym czasie) sytuacja była diametralnie inna:

• Wymagany byłby system nadajników o niewyobrażalnej mocy i gęstości, aby sygnał telewizyjny (nadawany na falach ultrakrótkich lub decymetrowych) mógł dotrzeć do odbiorców w Polsce, Czechosłowacji czy na Węgrzech.
• Telewizja wymagała widoczności optycznej między anteną nadawczą a odbiorczą, co w praktyce oznaczało konieczność budowy bardzo wysokich masztów i retransmiterów, co byłoby logistycznym i politycznym kosztem nie do udźwignięcia na terytorium państw NATO.

2. Koszty i budżet

Budżet Radia Wolna Europa, choć znaczący (finansowany początkowo tajnie przez CIA, a później przez Kongres Stanów Zjednoczonych), był wystarczający na utrzymanie rozbudowanej sieci nadajników radiowych i dużej redakcji.

Uruchomienie Telewizji Wolna Europa wiązałoby się z:

• Astronomicznie wyższymi kosztami infrastruktury: Budowa i utrzymanie sieci nadajników telewizyjnych, zdolnych do transmisji transgranicznej na tak dużą skalę, wielokrotnie przekroczyłoby budżet RWE.
• Wysokimi kosztami produkcji: Produkcja wartościowych, profesjonalnych programów telewizyjnych (wiadomości, reportaże, publicystyka) jest znacznie droższa i bardziej czasochłonna niż tworzenie audycji radiowych.

Odbiór i skuteczność w warunkach cenzury

Kolejnym kluczowym czynnikiem była łatwość odbioru i możliwość ukrycia medium przed kontrolą władz komunistycznych.

1. Zagłuszanie i cenzura

Władze komunistyczne systematycznie i na dużą skalę zagłuszały sygnał Radia Wolna Europa. Była to jednak kosztowna i nie zawsze skuteczna walka. Mimo to, małe, przenośne radioodbiorniki były powszechne, a ich posiadanie i słuchanie było trudne do wykrycia.

W przypadku telewizji:

• Łatwość zagłuszania: Sygnał telewizyjny byłby znacznie łatwiejszy do skutecznego zagłuszenia przez lokalne nadajniki.
• Widoczność anten: Odbiór telewizji wymagał większych, często zewnętrznych anten, które byłyby łatwo widoczne i mogłyby stanowić dowód na próbę odbierania "wrogiej" stacji.
• Monopol na sprzęt: Władze w bloku wschodnim miały pełną kontrolę nad dystrybucją i serwisowaniem odbiorników telewizyjnych, co dawało im możliwość narzucania standardów i utrudniania odbioru sygnałów z Zachodu.

2. Powszechność odbiorników

W latach 50. i 60., kiedy Radio Wolna Europa zyskiwało największe znaczenie, radioodbiorniki były już powszechne w każdym domu. Telewizja była luksusem i dopiero raczkowała w krajach bloku wschodniego.

Celem RWE było szybkie i masowe dotarcie do jak największej liczby obywateli, co w tamtym czasie mogło zapewnić wyłącznie radio.

Współczesny odpowiednik: Current Time TV

Warto jednak zaznaczyć, że idea „Telewizji Wolna Europa” w pewnym sensie zmaterializowała się w erze cyfrowej. W ramach struktury Radio Wolna Europa/Radio Swoboda (RFE/RL) działa obecnie Current Time TV (Nastojaszczeje Wriemia), czyli informacyjna telewizja internetowa w języku rosyjskim.

Powstała ona w 2017 roku i nadaje 24 godziny na dobę, docierając do odbiorców głównie w Rosji, na Białorusi i Ukrainie. Jej istnienie jest dowodem na to, że w warunkach nowoczesnej technologii (internet, telewizja satelitarna i kablowa) oraz w obliczu nowych zagrożeń dezinformacją, telewizja stała się wykonalnym i potrzebnym narzędziem do promowania wolności słowa, zgodnie z pierwotną misją RWE.

Podsumowując, Telewizja Wolna Europa nie powstała w okresie zimnej wojny nie z powodu braku woli, ale ze względu na technologiczne ograniczenia (zasięg sygnału telewizyjnego), astronomiczne koszty i łatwość cenzury w porównaniu do skutecznego i masowego medium, jakim było radio krótkofalowe.