Obowiązek podawania numeru PESEL przy rejestracji prywatnej domeny i hostingu to temat, który od lat budzi kontrowersje, szczególnie w kontekście rosnącej świadomości na temat ochrony danych osobowych i przepisów RODO. Choć numer ten nie jest uznawany za dane wrażliwe w rozumieniu unijnego rozporządzenia, jego unikalny charakter sprawia, że jest kluczem do identyfikacji obywatela. W Polsce, zwłaszcza w przypadku domen z rozszerzeniem .pl, praktyka ta jest dość powszechna, a argumenty za i przeciw dotyczą głównie bezpieczeństwa, prawnej identyfikacji oraz prywatności.

Argumenty za obowiązkowym podawaniem numeru PESEL

Wymóg podania numeru PESEL przez osoby fizyczne rejestrujące domenę lub hosting wynika głównie z potrzeby jednoznacznej i niepodważalnej identyfikacji abonenta usługi.

1. Jednoznaczna identyfikacja abonenta

PESEL to unikalny, krajowy numer identyfikacyjny, który pozwala na precyzyjne odróżnienie jednej osoby fizycznej od drugiej. Jest to kluczowe w przypadku, gdy dwóch abonentów ma to samo imię i nazwisko, a nawet ten sam adres. W kontekście umów cywilnoprawnych, jaką jest umowa na rejestrację domeny, precyzyjne określenie stron jest fundamentalne. Numer PESEL, w przeciwieństwie do adresu korespondencyjnego, jest stałym identyfikatorem, co zapewnia większą pewność prawną .

2. Wymogi rejestratorów i rejestrów

W Polsce, w przypadku domen z rozszerzeniem .pl, głównym rejestratorem jest Naukowa i Akademicka Sieć Komputerowa (NASK). Choć NASK nie zawsze wymaga PESEL-u bezpośrednio, firmy hostingowe, działające jako akredytowani rejestratorzy, mogą wymagać tego numeru w celu spełnienia własnych wewnętrznych procedur lub wymogów umownych, mających na celu zapewnienie, że abonent jest osobą pełnoletnią i zdolną do czynności prawnych .

3. Zapobieganie nadużyciom i ułatwienie dochodzenia roszczeń

Precyzyjna identyfikacja abonenta za pomocą numeru PESEL jest niezbędna w sytuacjach spornych, np. w przypadku naruszenia prawa przez treści umieszczone na stronie internetowej, naruszenia dóbr osobistych, praw autorskich, czy też w przypadku, gdy domena jest wykorzystywana do oszustw (phishing). W takich sytuacjach, organy ścigania lub sądy mogą łatwo zidentyfikować właściciela domeny, co przyspiesza proces dochodzenia roszczeń i zwiększa odpowiedzialność cywilną i karną za działania w sieci .

4. Cele księgowe i podatkowe

Jako że rejestracja domeny i hostingu jest transakcją handlową, wymagającą wystawienia faktury lub innego dowodu zakupu, numer PESEL może być wykorzystywany do celów księgowych i podatkowych, zwłaszcza w przypadku osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej (które nie posiadają numeru NIP) .

Argumenty przeciw obowiązkowemu podawaniu numeru PESEL

Głównym kontrargumentem jest obawa o prywatność, bezpieczeństwo danych oraz zasada minimalizacji danych osobowych w świetle RODO.

1. Ryzyko wycieku danych i kradzieży tożsamości

Numer PESEL jest kluczowym elementem identyfikacji. Chociaż sam w sobie nie jest "daną wrażliwą" w rozumieniu RODO, w połączeniu z innymi danymi (imię, nazwisko, adres, data urodzenia – która jest zaszyfrowana w numerze PESEL) stanowi poważne ryzyko w przypadku wycieku z bazy danych firmy hostingowej lub rejestratora . Ujawnienie PESEL-u może ułatwić próby wyłudzenia kredytów, pożyczek lub innych form kradzieży tożsamości.

2. Zasada minimalizacji danych (RODO)

Unijne Rozporządzenie o Ochronie Danych Osobowych (RODO) nakłada na administratorów danych obowiązek przestrzegania zasady minimalizacji danych. Zgodnie z nią, przetwarzane dane muszą być adekwatne, stosowne oraz ograniczone do tego, co niezbędne do celów, w których są przetwarzane. Krytycy obowiązku podawania PESEL-u argumentują, że do zawarcia i wykonania umowy na rejestrację domeny i hosting wystarczające powinny być podstawowe dane, takie jak imię, nazwisko, adres e-mail i adres zamieszkania, a PESEL nie jest konieczny do świadczenia usługi .

3. Brak spójności z praktykami międzynarodowymi

Wielu międzynarodowych rejestratorów domen nie wymaga od osób fizycznych podawania tak szczegółowych krajowych numerów identyfikacyjnych, jak PESEL. To sugeruje, że w globalnym kontekście rejestracji domen, ten poziom weryfikacji nie jest absolutnie niezbędny do technicznego świadczenia usługi. Często wystarczająca jest weryfikacja za pomocą adresu e-mail i danych kontaktowych.

4. Ograniczenie anonimowości i prywatności w sieci

Dla osób ceniących sobie anonimowość lub prowadzących działalność, która może być kontrowersyjna, obowiązek podawania PESEL-u jest postrzegany jako ograniczenie wolności słowa i prywatności. Chociaż pełna anonimowość w przypadku rejestracji domeny jest niemożliwa (ze względu na konieczność posiadania danych do kontaktu i rozliczeń), podawanie unikalnego numeru identyfikacyjnego jest krokiem dalej w kierunku pełnej identyfikacji .

Podsumowanie i kontekst prawny

W praktyce, obowiązek podawania numeru PESEL przy rejestracji domeny i hostingu w Polsce jest często wynikiem polityki konkretnego rejestratora, który chce zabezpieczyć się prawnie i mieć pewność co do tożsamości swojego klienta, zwłaszcza w kontekście domen .pl.

Ważna uwaga: Numer PESEL, choć nie jest daną wrażliwą, jest traktowany jako krajowy numer identyfikacyjny i podlega szczególnym zasadom przetwarzania. Administrator danych (firma hostingowa/rejestrator) musi wykazać prawnie uzasadnioną podstawę do jego przetwarzania, a także zapewnić odpowiedni poziom zabezpieczeń, zgodnie z wymogami RODO .

Dla użytkownika końcowego decyzja o wyborze rejestratora często sprowadza się do kompromisu:

• Wybór rejestratora krajowego: Zazwyczaj oznacza to konieczność podania PESEL-u, ale zapewnia większą pewność prawną w przypadku sporów na gruncie polskiego prawa.
• Wybór rejestratora międzynarodowego: Często umożliwia rejestrację bez PESEL-u, ale może wiązać się z innymi wymogami weryfikacji tożsamości (Know Your Customer – KYC) i potencjalnie bardziej skomplikowanym dochodzeniem roszczeń w obcym systemie prawnym.

Ostatecznie, kluczowe jest, aby każdy abonent dokładnie zapoznał się z regulaminem i polityką prywatności wybranego usługodawcy, aby zrozumieć, w jakim celu i na jakiej podstawie prawnej jego PESEL będzie przetwarzany.