Kwestia legalności zakupu flagi państwowej przez osoby prywatne, zwłaszcza w kontekście podszywania się pod instytucje państwowe, jest zagadnieniem, które na pierwszy rzut oka wydaje się proste, ale w rzeczywistości dotyka złożonych relacji między symboliką narodową, prawem a bezpieczeństwem publicznym. Kontrowersje i krytyka nie wynikają z samego faktu możliwości zakupu biało-czerwonej flagi, ale z łatwości dostępu do konkretnego typu flagi oraz innych atrybutów, które wizualnie upodabniają prywatne podmioty do organów władzy.

Dwa rodzaje flagi państwowej: klucz do kontrowersji

Sedno problemu leży w rozróżnieniu prawnym między dwoma wariantami polskiej flagi, które dla przeciętnego obywatela są często mylone lub traktowane zamiennie:

1. Flaga państwowa Rzeczypospolitej Polskiej (biało-czerwona, bez godła).
2. Flaga państwowa z godłem Rzeczypospolitej Polskiej (biało-czerwona z umieszczonym pośrodku białego pasa godłem).

Ustawa o godle, barwach i hymnie Rzeczypospolitej Polskiej jasno stanowi, że osoby prywatne i większość instytucji ma prawo, a nawet jest zachęcana, do wywieszania flagi bez godła (wariant 1) jako wyrazu patriotyzmu i szacunku dla tradycji narodowej. Zakup tego symbolu jest w pełni legalny i powszechnie akceptowany.

Natomiast flaga z godłem (wariant 2) jest prawnie zarezerwowana wyłącznie dla ściśle określonych podmiotów, takich jak:

• Polskie przedstawicielstwa i misje dyplomatyczne za granicą.
• Cywilne lotniska i samoloty podczas lotów międzynarodowych.
• Kapitanaty i bosmanaty portów.
• Statki morskie (jako bandera).

Łatwość zakupu a podszywanie się pod instytucje

Kontrowersje rodzą się w momencie, gdy flaga z godłem, która powinna być symbolem zastrzeżonym i jednoznacznie identyfikującym oficjalne organy państwa, jest łatwo dostępna w handlu detalicznym – zarówno w sklepach z pamiątkami, jak i w Internecie.

1. Wizualne uwiarygodnienie oszustwa

Dostępność flagi z godłem umożliwia nieuczciwym osobom lub podmiotom podszywanie się pod instytucje państwowe. Wywieszenie takiej flagi na budynku, pojeździe lub użycie jej jako elementu wystroju w miejscu prowadzenia działalności (np. fałszywego biura urzędowego) natychmiast nadaje temu miejscu pozory oficjalności i autorytetu państwowego.

• Pojazdy: Przestępcy mogą używać flagi z godłem (lub innych symboli, takich jak tablice z godłem) na samochodach, aby upodobnić je do pojazdów służbowych (np. nieoznakowanych pojazdów służb specjalnych, inspekcji czy kontroli). W połączeniu z innymi atrybutami (np. kamizelkami, plakietkami, kogutami świetlnymi) ułatwia to zatrzymywanie osób lub wchodzenie na posesje pod pretekstem kontroli urzędowej.
• Budynki: Choć prawo zabrania osobom prywatnym wieszania flagi na dachu, ponieważ sugeruje to budynek instytucji państwowej, wywieszenie flagi z godłem na fasadzie lub w oknie może wprowadzić w błąd osoby starsze lub mniej świadome prawnie, które łatwiej ulegają oszustwom.

2. Rozmycie autorytetu symbolu

Krytycy zwracają uwagę, że łatwość zakupu symbolu, który prawnie ma służyć do identyfikacji państwa za granicą lub w specyficznych sytuacjach, dewaluuje jego znaczenie i autorytet. Jeśli symbol zastrzeżony dla najważniejszych organów państwa jest na wyciągnięcie ręki dla każdego, trudniej jest odróżnić prawdziwego urzędnika lub instytucję od oszusta.

3. Problem z innymi atrybutami urzędniczymi

Krytyka często rozciąga się poza samą flagę. Wiele sklepów oferuje również inne atrybuty, które są ściśle związane z wizerunkiem urzędniczym lub służbowym, takie jak:

• Repliki odznak.
• Plakietki z godłem.
• Elementy umundurowania (np. koszule, czapki, naszywki).

Łatwość zakupu tych elementów, w połączeniu z flagą z godłem, tworzy kompletny zestaw narzędzi do popełnienia przestępstwa podszywania się pod funkcjonariusza publicznego lub instytucję państwową.

Konsekwencje prawne i społeczne

Choć sam zakup flagi państwowej (nawet tej z godłem) może nie być nielegalny, jej niewłaściwe użycie w celu wprowadzenia w błąd lub podszycia się pod funkcjonariusza publicznego jest przestępstwem ściganym na mocy Kodeksu karnego (np. art. 227 k.k. – podszywanie się pod funkcjonariusza publicznego lub art. 286 k.k. – oszustwo).

Kontrowersja i krytyka dotyczą więc luki między:

• Liberalnym dostępem do symboli (łatwość zakupu).
• Restrykcyjnym prawem do ich używania (wyraźnie określone, kto może używać flagi z godłem).

W opinii krytyków, państwo powinno bardziej rygorystycznie kontrolować dystrybucję symboli zastrzeżonych (takich jak flaga z godłem), aby prewencyjnie utrudnić przestępcom tworzenie wiarygodnych pozorów działania w imieniu władzy. Chodzi o ochronę obywateli przed oszustwami, które wykorzystują zaufanie do symboli państwowych.