Zapalenie strun głosowych, fachowo nazywane zapaleniem krtani (ponieważ struny głosowe, czyli fałdy głosowe, są jej częścią), to dolegliwość, która potrafi skutecznie wyeliminować z życia zawodowego i towarzyskiego. Choć najczęściej ma charakter ostry i mija po kilku dniach, może prowadzić do poważnych, przewlekłych powikłań, jeśli zostanie zignorowane.

Przyczyny zapalenia strun głosowych: Wirusy, przeciążenie i styl życia

Zapalenie fałdów głosowych polega na ich zaczerwienieniu i obrzęku, co bezpośrednio wpływa na ich zdolność do prawidłowego drgania i wytwarzania dźwięku . Przyczyny tego stanu są różnorodne i można je podzielić na kilka głównych kategorii:

Infekcje

Najczęstszą przyczyną ostrego zapalenia strun głosowych są infekcje, które zazwyczaj towarzyszą przeziębieniu, grypie lub innym chorobom górnych dróg oddechowych .

• Wirusy: Stanowią dominującą przyczynę ostrego zapalenia krtani. Wśród nich wymienia się wirusy grypy i paragrypy, adenowirusy, rynowirusy, wirus RSV czy metapneumowirusy .
• Bakterie: Choć rzadsze, infekcje bakteryjne również mogą wywołać zapalenie strun głosowych. Wymagają one zazwyczaj leczenia antybiotykami .

Przeciążenie głosu

Osoby, których praca wymaga ciągłego i intensywnego używania głosu (np. nauczyciele, śpiewacy, prelegenci), są szczególnie narażone na tzw. zapalenie przeciążeniowe. Nadmierne mówienie, krzyczenie lub nieprawidłowa emisja głosu prowadzą do mechanicznego podrażnienia i stanu zapalnego fałdów głosowych .

Czynniki drażniące i choroby przewlekłe

Długotrwałe narażenie na czynniki drażniące lub współistniejące schorzenia mogą prowadzić do rozwoju przewlekłego zapalenia strun głosowych, które utrzymuje się dłużej niż trzy tygodnie .

• Palenie tytoniu i alkohol: Dym tytoniowy i alkohol są silnymi czynnikami drażniącymi błonę śluzową krtani .
• Refluks żołądkowo-przełykowy (GERD): Kwas żołądkowy, który cofa się do gardła, może podrażniać krtań i struny głosowe .
• Zanieczyszczenia: Narażenie na opary chemiczne, pył i suche powietrze .
• Alergie: Mogą przyczyniać się do przewlekłego stanu zapalnego .

Przebieg choroby: Od chrypki do bezgłosu

Przebieg zapalenia strun głosowych jest ściśle związany z ich funkcją fonacyjną. Struny głosowe to parzyste struktury w krtani, które drgają, zamykając i otwierając szparę głośni, co prowadzi do powstawania głosu . W wyniku stanu zapalnego stają się obrzęknięte i zaczerwienione, co uniemożliwia im swobodne i precyzyjne drgania.

Typowe objawy

Pierwszym i najbardziej charakterystycznym objawem jest zazwyczaj chrypka, która może narastać aż do całkowitej utraty głosu, czyli afonii .

Inne objawy to:

• Uczucie drapania, pieczenia lub bólu w gardle i krtani .
• Suchy, męczący kaszel .
• Trudności z przełykaniem .
• W przypadku infekcji: gorączka, uczucie zatkanego nosa .
• W ciężkich przypadkach, zwłaszcza u dzieci: duszność wdechowa i świst krtaniowy (stridor), co wymaga pilnej interwencji medycznej .

Leczenie ostrego zapalenia, zwłaszcza wirusowego, polega głównie na leczeniu objawowym, oszczędzaniu głosu (unikanie mówienia, a zwłaszcza szeptania, które jest obciążające), nawilżaniu gardła i powietrza .

Skutki i powikłania: Kiedy zapalenie staje się przewlekłe

Ostre zapalenie strun głosowych zazwyczaj mija w ciągu kilku dni do tygodnia. Problem pojawia się, gdy stan zapalny utrzymuje się lub nawraca, prowadząc do przewlekłego zapalenia krtani. Długotrwałe podrażnienie i stan zapalny mogą spowodować trwałe zmiany strukturalne w fałdach głosowych, które mogą wymagać leczenia specjalistycznego, w tym chirurgicznego .

Najczęstsze powikłania przewlekłego zapalenia strun głosowych to:

• Guzki głosowe (guzki śpiewacze): Małe, twarde zgrubienia powstające w wyniku przewlekłego podrażnienia i przeciążenia głosu. Powodują uporczywą chrypkę i ograniczenie skali głosu .
• Polipy głosowe: Miękkie, wypełnione płynem wyrośla, które również prowadzą do znacznej chrypki i uczucia ciała obcego w gardle .
• Obrzęk Reinkego: Przewlekły obrzęk całej długości strun głosowych, najczęściej występujący u palaczy, powodujący charakterystycznie niski, szorstki głos .
• Hyperkeratoza: Nadmierne rogowacenie nabłonka strun głosowych, które w niektórych przypadkach może być stanem przedrakowym i wymaga regularnej kontroli laryngologicznej .

Warto pamiętać, że uporczywa chrypka utrzymująca się dłużej niż 3 tygodnie zawsze powinna być skonsultowana z laryngologiem, ponieważ może maskować objawy poważniejszych schorzeń, w tym nowotworów .

Czy zapalenie strun głosowych można mieć tylko raz w życiu?

Nie, to nie jest prawda. Twierdzenie, że zapalenie strun głosowych można mieć tylko raz w życiu, jest mitem.

Zapalenie strun głosowych (krtani) ma tendencję do nawracania . Jest to schorzenie, które może mieć charakter:

1. Ostry – często wywołany infekcją wirusową, po wyleczeniu ustępuje, ale organizm nie nabywa trwałej odporności na wszystkie potencjalne patogeny ani czynniki drażniące.
2. Przewlekły – w tym przypadku stan zapalny utrzymuje się długotrwale, często z powodu ciągłego narażenia na czynniki drażniące (np. dym tytoniowy, refluks, nadużywanie głosu) .

Ponieważ ostre zapalenie strun głosowych jest najczęściej elementem infekcji wirusowej (a tych możemy mieć wiele w ciągu życia, wywołanych różnymi szczepami), możliwe jest wielokrotne zachorowanie. Ponadto, osoby pracujące głosem lub narażone na stałe czynniki drażniące są w tzw. grupie ryzyka i mogą doświadczać nawrotów lub przejścia choroby w formę przewlekłą .

Dlatego kluczowa jest profilaktyka, zwłaszcza dla osób zawodowo używających głosu: prawidłowa emisja głosu, unikanie palenia, dbanie o nawilżenie i odpoczynek głosowy podczas infekcji .