Wielkie projekty infrastrukturalne mają moc zmieniania mapy światowej logistyki i gospodarki regionalnej. W Tajlandii od dziesięcioleci trwa dyskusja na temat dwóch konkurencyjnych wizji, które mogłyby na nowo zdefiniować jej pozycję na globalnym szlaku handlowym: budowy Kanału Kra lub realizacji Projektu Landbridge. Oba projekty mają na celu skrócenie trasy morskiej dla statków omijających zatłoczoną i strategicznie ważną Cieśninę Malakka. Choć cel jest podobny, ich potencjalny wpływ na gospodarkę Tajlandii, profil ryzyka i model logistyczny różnią się fundamentalnie.

Porównanie wizji: Kanał Kra kontra Landbridge

Zrozumienie różnic między tymi megaprojektami jest kluczowe dla oceny ich ekonomicznego potencjału.

Kanał Kra: Stara wizja, duże ryzyko

Kanał Kra, znany również jako Kanał Tajski (Thai Canal), to koncepcja sięgająca XVII wieku. Zakłada ona przekopanie kanału żeglugowego przez Przesmyk Kra, najwęższy punkt Półwyspu Malajskiego, łączącego bezpośrednio Morze Andamańskie (Ocean Indyjski) z Zatoką Tajlandzką (Ocean Spokojny).

Potencjalny wpływ ekonomiczny Kanału Kra:

• Korzyści logistyczne: Największą zaletą byłoby skrócenie trasy morskiej o około 1200 kilometrów, co przełożyłoby się na oszczędności czasu i paliwa dla statków handlowych, a także na odciążenie Cieśniny Malakka, przez którą rocznie przepływa ponad 84 tys. jednostek.
• Wzrost dochodów z opłat: Tajlandia stałaby się operatorem kluczowego szlaku morskiego, generując znaczne przychody z opłat tranzytowych, podobnie jak ma to miejsce w przypadku Kanału Sueskiego czy Panamskiego.
• Rozwój regionalny: Budowa i eksploatacja kanału mogłaby ożywić gospodarkę południowych prowincji, tworząc nowe miejsca pracy i stymulując rozwój przemysłu stoczniowego oraz usług logistycznych.

Wyzwania i ryzyka ekonomiczne Kanału Kra:

• Koszt i rentowność: Szacowane koszty budowy są bardzo wysokie, sięgające nawet ponad 50 miliardów dolarów, co rodzi pytania o realną stopę zwrotu. Niektórzy analitycy sugerują, że oszczędności dla armatorów (mniej niż pół miliarda dolarów rocznie) mogą nie uzasadniać tak gigantycznej inwestycji.
• Ryzyko geopolityczne: Projekt ten jest silnie powiązany z chińską koncepcją Nowego Jedwabnego Szlaku (OBOR), co stawia Tajlandię w centrum rywalizacji geopolitycznej między Chinami, USA i Indiami.
• Ryzyko polityczne i bezpieczeństwa: Przekopanie kanału mogłoby pogłębić podział kraju i potencjalnie zaostrzyć konflikt zbrojny z separatystami muzułmańskimi na południu Tajlandii.
• Wpływ na środowisko: Budowa kanału wiązałaby się z przesiedleniem tysięcy ludzi i znacznym uszkodzeniem naturalnego ekosystemu.

Projekt Landbridge: Nowoczesna, intermodalna alternatywa

Wobec ogromnych wyzwań związanych z Kanałem Kra, rząd Tajlandii w 2023 roku ogłosił priorytetowe potraktowanie Projektu Landbridge (Most Lądowy). Jest to nowoczesna, intermodalna alternatywa, która ma połączyć dwa nowo wybudowane głębokowodne porty: jeden w Ranong (nad Morzem Andamańskim) i drugi w Chumphon (nad Zatoką Tajlandzką).

Model logistyczny Landbridge:

Zamiast bezpośredniego przepływu statków, Landbridge zakłada transport towarów na krótkim, około 90-kilometrowym odcinku lądowym. Obejmuje to:

1. Dwa porty przeładunkowe: W Ranong i Chumphon.
2. Połączenie infrastrukturalne: Autostrada, linia kolejowa o dużej prędkości oraz rurociągi naftowe.

Potencjalny wpływ ekonomiczny Landbridge:

• Korytarz handlowy i inwestycje: Landbridge ma przekształcić Tajlandię w główny korytarz przeładunkowy i handlowy w regionie Azji i Pacyfiku. Jego budowa, szacowana na około 27-36 miliardów dolarów, ma być magnesem przyciągającym wielkich inwestorów zagranicznych na południe kraju.
• Rozwój intermodalny: Projekt ten stawia na zaawansowaną logistykę intermodalną (sea-land-sea), co może stworzyć nowe gałęzie przemysłu i usług związanych z przeładunkiem, magazynowaniem i dystrybucją.
• Mniejsze ryzyko polityczne/środowiskowe: W przeciwieństwie do kanału, most lądowy jest mniej inwazyjny dla środowiska i nie dzieli kraju fizycznie, co redukuje wewnętrzne napięcia polityczne.
• Konkurencja z Singapurem: Landbridge jest bezpośrednią próbą konkurowania z Singapurem, który obecnie dominuje jako centrum przeładunkowe w Cieśninie Malakka. Sukces projektu zależy od osiągnięcia wysokiej wydajności i przejrzystości operacyjnej, aby skompensować konieczność dodatkowego przeładunku.

Kluczowe różnice w perspektywie gospodarczej

Podsumowanie: Który projekt ma większy potencjał?

Obecnie to Projekt Landbridge jest dominującą i realnie realizowaną wizją, która ma największy potencjalny wpływ na przyszłą gospodarkę Tajlandii.

Landbridge, choć logistycznie bardziej złożony (wymaga transshipmentu), oferuje Tajlandii bardziej zrównoważoną i mniej ryzykowną ścieżkę do stania się globalnym centrum logistycznym. Zamiast mierzyć się z gigantycznym wyzwaniem budowy kanału i związanym z nim ryzykiem politycznym oraz środowiskowym, Tajlandia stawia na rozwój zaawansowanej infrastruktury intermodalnej.

Ekonomiczny sukces Landbridge zależy od dwóch czynników:

1. Finansowanie: Zdolność do pozyskania miliardowych inwestycji, w dużej mierze zagranicznych (np. z Chin).
2. Wydajność operacyjna: Czy nowe porty i połączenie lądowe będą na tyle wydajne i szybkie, aby zrekompensować armatorom konieczność dodatkowego przeładunku, co jest kluczowe w konkurowaniu z ugruntowaną pozycją Singapuru.

Jeśli Landbridge osiągnie zakładaną efektywność, może on zapewnić Tajlandii stabilny i długoterminowy wzrost gospodarczy, przekształcając południe kraju w dynamiczne centrum handlowe bez ponoszenia skrajnych ryzyk geopolitycznych i wewnętrznych, jakie niósłby ze sobą Kanał Kra.